Als loopbaancoach merk ik dat mentale veerkracht een belangrijke eigenschap is om verder te komen bij je persoonlijke ontwikkeling. Want weet dat niemand leert lopen zonder te vallen. De kunst is om niet bij de pakken neer te gaan zitten en het telkens weer te proberen. Dat is de noodzakelijke voorwaarde om snel dingen op te pakken. Met mededogen naar jezelf kijken en met humor kom je daarin een heel eind. Omdat ik in mijn gesprekken met mijn ‘loopbaanklanten’ telkens weer het belang van mentale veerkracht ervaar en zie hoe helpend dat is, wil ik je in deze bijdrage wat tips geven.

1. Wat is nu mentale veerkracht precies?

Mentale veerkracht is het smeermiddel om te kunnen leren. Vaak is Je leven een grote achtbaan en weet je niet wat er achter de bocht op je ligt te wachten. Soms heb je geluk en soms zit het tegen. Je weet dat beiden op je liggen te wachten. Het is belangrijk dat je leert hoe je om moet gaan met teleurstellingen en dat je leert om altijd te zoeken naar kansen. Dat is altijd het uitgangspunt bij mijn coachgesprekken.

Realiseer je dat er bij tegenslag vaak een punt komt van buigen of barsten. Je hebt dan een keuze. Je probeert te vluchten of je kunt je schrap zetten en proberen te blijven staan als een boom óf er voor kiezen om mee te veren als het riet. Belangrijk is dat je leert om te gaan met tegenslagen en als het kan daar toch een positieve draai aan te geven. De uitdaging is om er uiteindelijk weer sterker uit tevoorschijn te komen. 

Mentale weerbaarheid is voor mij dat je tegenslag ervaart, er van leert, er sterker van wordt en vervolgens terug veert en weer recht overeind staat. Daar gaat deze bijdrage over.

2. Hoe kan ik mijn mentale veerkracht vergroten?

Bij mentale weerbaarheid is het belangrijk dat je leert van wat je overkomt. We maken allemaal wel wat mee en het gaat er om wat jij er uit haalt. Ga je de uitdaging aan en wat moet je doen om er wat van te leren. Alles dat je raakt roept er om dat er naar gekeken wordt. Iets raakt je ofwel omdat je het plezierig vindt ofwel omdat het verdriet oproept. Van beide emoties kun je leren. Dat hoeven niet allemaal grote dingen te zijn. Hieronder twee grote ervaringen van mij en wat ik er van geleerd heb.  

2.1 Mijn eerste ervaring met de dood van een dierbare

Overlijden vriendin
In de afgelopen jaren zijn drie goede vrienden van mij op zeer jonge leeftijd zeer kort achter elkaar overleden. Een en ander heeft mij diep geraakt. Aanvankelijk was ik alleen maar boos en verdrietig maar naarmate de tijd verstreek realiseerde ik me dat ik daar niet in kon blijven hangen en er iets mee moest.

De uiteindelijke uitdaging voor mij was om het te keren en te kijken wat ik hiervan zou kunnen leren. Bij de ene vriendin ben ik zeer intensief met de man en de kinderen opgetrokken. Bij mijn vriend hebben we nauw contact gezocht en gehad met zijn partner en die zien we nog geregeld en praten dan over hem. Mijn voorbeeld gaat over wat ik geleerd heb van het eerste overlijden.

De wake en de uitvaart
Wat mij geholpen heeft is dat ik de begrafenis van mijn vriendin, heb mogen regelen. Op verzoek van haar man is zij thuis opgebaard. Samen met twee andere vriendinnen heb ik de mensen ontvangen die afscheid wilden komen nemen. Ik vond dat heel spannend omdat ik nog nooit iemand van mijn leeftijd dood had gezien. Ik ben echter heel blij dat ik dat heb mogen doen. Het heeft mij namelijk geholpen bij mijn eigen rouwproces. 

Het wekelijkse gesprek
Op enig moment kwam de vriend, waar de vrouw van overleden was, met de vraag of hij één keer in de week bij ons mocht eten. Hij was erg verdrietig en wilde eigenlijk niet meer leven. Samen met mijn man heb ik dat een aantal jaren gedaan. Hij kon zich emotioneel uiten en dat heeft hem geholpen bij zijn rouwproces. De gesprekken die wij voerden met hem waren liefdevol maar soms voor hem ook erg confronterend. Dit kon omdat er voldoende vertrouwen was. Naarmate het wat beter met hem ging zijn we de wekelijkse afspraken langzaam gaan afbouwen. 

Opruimen van de kleding
Op enig moment was hij er aan toe om de kleding van zijn vrouw op te ruimen. Ik heb hem voorgesteld om dat samen met mij te doen. We hebben één plankje in zijn kast voor wat dierbare spulletjes van haar vrijgemaakt en deze samen uitgezocht. We hebben hier uitgebreid te tijd voor genomen.

Wat heb ik ervan geleerd?

Ik heb geleerd dat ik, hoe bang ik ook ben, toch sterk genoeg ben om naar mijn impulsen te luisteren. Dus hoewel ik doodsbang was voor wat het met me zou doen, heb ik toch aangeboden om te helpen bij de wake. Dat was een hele droeve maar ook mooie ervaring voor me. Ik heb daar intens verdriet in de ogen gekeken en gezien dat iedereen anders omgaat met verlies. In het contact met de verschillende partners die hun dierbare verloren hebben heb ik geleerd dat het oké is om naar het verdriet te gaan. Dat betekent niet dat je je er in hoeft te verliezen. Daarna kun je er ook weer sterker uit naar voren komen en dat is mentale veerkracht!

Ik heb ook ervaren dat ik zonder oordeel kan kijken. Alleen als ik dat doe kan ik open staan voor andere denkbeelden over hoe om te gaan met verlies en dood. Ieder mens rouwt immers op zijn eigen manier en daar kan ik op afstemmen. Hier is geen gebruiksaanwijzing voor. Door met mezelf in verbinding te blijven en te zijn wie ik ben, kan ik in contact komen met mensen. Vanuit dat contact kan ik mensen helpen om de scherpe randjes er af te halen en mensen weer in hun kracht te zetten. 

2.2 Mijn kinderwens

Mijn traject
Op een natuurlijke wijze lukte het niet om zwanger te worden en we zijn de medische molen in gegaan. Het hele traject dat ik gevolgd heb om zwanger te worden was zwaar. Zowel fysiek maar vooral ook op emotioneel gebied. Alles stond op de kop. Telkens weer was er hoop en kregen we uiteindelijk toch te horen dat het niet gelukt was.

Om niet gek te worden en alleen maar daar mee bezig te zijn ben ik wel blijven werken. Dat was voor mij het beste omdat je zo toch nog contact houdt met de dagelijkse realiteit. Na enkele jaren van hoop en wederom teleurstelling heb ik de knoop doorgehakt en ben uit het traject gestapt. Nog een keer hoop met een grote kans dat het toch niet zou lukken kon ik niet meer aan. Mijn mentale veerkracht was uitgeput.

Wat nu?
Omdat mijn kinderwens niet in vervulling ging, zag mijn gedroomde toekomst er anders uit. Ik werd niet die parttime werkende moeder die daarnaast ook actief was op de school van de kinderen. Kortom ik moest actie ondernemen en gaan kijken naar een andere levens/werkinvulling. Omdat ik voelde dat er iets moest veranderen in mijn huidige situatie ben ik begonnen met het aanpakken van mijn persoonlijke stuk, mijn ongewenste kinderloosheid. 

Rouwen en op zoek naar een nieuwe start
Ik heb hiervoor gesprekken gevoerd bij Maatschappelijk werk en de tweedaagse training ongewenst kinderloos/onvervuld verlangen gevolgd bij Phoenix Opleidingen te Utrecht. Nadat ik dit had aangepakt heb ik op eigen gelegenheid bij de BHP groep te Nijmegen een loopbaantraject gevolgd. Hier trof ik twee bevlogen loopbaanprofessionals en ik dacht, dat wil ik ook. 

Ik wilde loopbaanadviseur of coach worden.
Ik heb uiteindelijk besloten om eerst de opleiding voor Personeelsadviseur te volgen. Hierdoor kreeg ik zicht op de belangen en tegenstellingen binnen organisaties. Inmiddels had ik binnen de organisatie waar ik werkte gekeken naar mogelijkheden en een functie als Personeelsmedewerker geregeld. Omdat ik de theorie direct aan de praktijk kon koppelen heb ik het vak kunnen leren. Uiteindelijk begon het er naar uit te zien dat ik een beleidsfunctie zou krijgen. Omdat ik graag direct met mensen werk heb ik hiervoor bedankt. Ik wilde wat anders en eigenlijk loopbaanadviseur worden. Omdat dat daar niet kon is in goed overleg met mijn leidinggevende het contract beëindigd en kon ik starten als zelfstandig loopbaanprofessional. 

Wat heb ik er van geleerd?

Ik sta zelf aan het roer!
Ik heb geleerd dat ik in staat ben om de situatie waarin ik me bevindt zelf kan veranderen. De andere kant van mijn verhaal is dat ik gigantisch uit mijn comfortzone ben gehaald en zelf heb ervaren hoe het is om het niet meer te weten. Het pad dat ik dacht te volgen was niet voor mij en ik had geen idee wat dan wel. Ik zocht contact met coaches en een loopbaanprofessional. Zij hielpen me weer op weg en geleidelijk werd mijn pad duidelijk. Alleen het op pad gaan was al goed. Hierdoor kwam ik in beweging en werd weer uitgedaagd. 

Je hebt altijd een keuze!
Het feit dat ik geen moeder werd, dwong me om echt een andere richting te kiezen in mijn leven. Het werk op zich was als “baantje” naast moeder zijn best prima maar als hoofd activiteit niet mijn ding. Ik wilde echt iets anders en heb een leuke studie gezocht en gevolgd. Omdat ik van lezen hou schreef ik me in voor de vakopleiding boekenbranche. Ik heb dat met veel plezier gedaan en kwam er achter dat ik toch wel in staat was om te studeren. Echter werken in die branche bleek niets voor me te zijn. Het was voor mij te oppervlakkig. Ik wilde echt iets met mensen.

Ga voor je droom!
Toen ik loopbaanadviseur wilde worden had ik alleen een MAVO-diploma en een korte mbo-opleiding van een jaar gevolgd. De kortste weg daar naartoe was eerst een MBO opleiding, dan een HBO-opleiding en dan een specialisatie volgen. Ondanks dat ik al midden dertig was heb ik daar toch voor gekozen om dat naast mijn baan in de avonden te gaan doen. Ik ben blij dat ik heb doorgezet en dat heb  gedaan.  

Wat heeft “geen kinderen” me opgeleverd?

Juist doordat ik mijn pad heb gevolgd en door ervaringen als hierboven kan ik nu mensen begeleiden om een volgende stap op hun levens/loopbaanpad te zetten. Ik luister naar hun verhaal en laat hen zien dat zij hun eigen pad mogen volgen. Wat je overkomt kun je niet uitkiezen maar je hebt altijd een keuze hoe je er mee om gaat. Ik heb geleerd dat ik soms in staat ben om aan een negatieve gebeurtenis een positieve wending te geven. Kortom mijn mentale veerkracht is flink gegroeid. Ik kan met je meekijken of je dat ook kunt leren. Zodat je je niet tegen hoeft te laten houden door wat zich aandient maar daarvan kunt leren. Hierbij zijn werk en privé onlosmakelijk met elkaar verbonden.

3. De tips voor mentale veerkracht

Na mijn verhaal wat tips. Realiseer je dat het leven uit pieken en dalen bestaat. Met mentale veerkracht kun je wat sneller uit de dalen komen en met wat geluk kun je de nare ervaring ombuigen in iets positiefs. Als je dat kunt, kun je het gemakkelijker een plaatsje geven. Om het niet allemaal te zwaar te maken hier wat praktische tips. Doe er je voordeel mee. 

1. Accepteer dat je soms gewoon even moet overleven

Tegenslag overkomt je en hoort bij het leven. Dat kan van alles zijn als een relatie die is geëindigd, of een baan die stopt, of een ziekte of iemand in jouw omgeving overlijdt. Dit gebeurt en stap niet in de valkuil dat je gaat malen met vragen als waarom overkomt mij dit nu altijd, etc. Belangrijk is dat je er vrede mee sluit en het accepteert. Het is zoals het is en daar moet je mee verder. Hierbij is het vooral belangrijk dat je je hoofd boven water houdt en doorgaat met het leven. Hoe banaal dat ook mag lijken!

2. Maak je energiebalans op!

Stel vast of je energiebalans klopt. Wanneer je het gevoel hebt dat werk en privé opgeteld meer energie kosten dan ze opleveren zit je in de gevarenzone en staat je mentale weerbaarheid onder druk. Als de balans te lang negatief is kan het mis gaan. Dus kijk naar wat je kunt doen. Een goed advies is om concreet op te schrijven waar je energie van krijgt en wat je energie kost. Kijk wat je kunt doen om meer met je energiegevers aan de slag te gaan en minder met de energieonttrekkers. Probeer daar een goede balans in te vinden. Begin om minder tijd te besteden aan taken die energie vragen en je weinig opleveren en kies juist voor de dingen waar je blij van wordt. Door die keuzes te maken ontwikkel je al meer mentale veerkracht.

3. Aanvaard jezelf!

Je bent zoals je bent en dat is altijd oké. Stop daarom om je te vergelijken met anderen. Dat levert niets op en slurpt energie. Er zijn altijd wel mensen die slimmer, succesvoller, grappiger of rijker zijn. Echter er is er maar één die kan worden zoals jij en dat ben jezelf. Dus aanvaardt jezelf. Je bent zoals je bent goed genoeg. Als je daarover blijft twijfelen doe je jezelf tekort en voel je je minderwaardig en zit je je eigen geluk in de weg. En als het je niet aanstaat ga dan aan de slag en creëer een versie van jezelf die je wel leuk vindt.

4. Elke stap is er een!

In mijn verhaal kun je zien dat ik ook een lange weg heb moeten gaan om uiteindelijk loopbaanadviseur en coach te kunnen worden. Belangrijk is dat je in beweging komt en de eerste stap maakt. Elke stap is er een, begin klein. Maak een afspraak met vrienden of plan in jouw agenda tijd in voor het uitwerken van een nieuw idee. Maar neem wel die eerste kleine stap.

5. Zeg regelmatig nee!

Veel mensen zeggen overal ja op om aardig gevonden te worden. Echter is dat ook zo. De andere kant hiervan is dat geen ‘nee’ zeggen in zekere zin ook als een last beschouwd kan worden. Anderen hebben dan het gevoel dat ze voor jou moeten denken, en dat irriteert. Dus realiseer je dat en durf ‘nee’ te zeggen tegen een extra taak of een verzoek. Mensen waarderen het ook als je grenzen kunt stellen. Belangrijk is natuurlijk wel om op een respectvolle manier ‘nee’ te zeggen. En bedenk dat nee zeggen alleen al voldoende is. Je hoeft je niet te verantwoorden waarom.

6. Focus je op iets anders dan op je probleem!

Alles dat aandacht krijgt groeit. Dus als je de hele tijd blijft denken aan iets waar je last van hebt dan gaat het maar door en door. Daarom is het goed om je aandacht op iets anders dan op je problemen te richten. Door je te concentreren op iets anders vergeet je even je moeilijkheden en doorbreek je het gepieker daarover. Dus zoek iets dat je geconcentreerd moet doen.

7. Lichaamsbeweging is goed voor jouw mentale veerkracht!

Dat klinkt misschien een beetje raar. Maar piekeren gebeurt in je hoofd en je lijkt dan alleen uit gedachten te bestaan. Echter door met je lijf aan de gang te gaan wordt je hoofd rustiger. Dus kom in beweging dat helpt tegen gepieker en vergroot je mentale veerkracht. Kies iets wat je leuk vindt, zoals fietsen, wandelen, hardlopen, tennis, etc.. Doe dat regelmatig en plan het in. Iedere avond een blokje om geeft rust. Bewegen maakt je lichaam moe, het ontspant je geest en je gaat er beter van slapen.

8. Wees aardig voor jezelf

Wordt het verdriet te veel zoek iemand op om mee te praten of zoek professioneel hulp. Neem ook de tijd om regelmatig naar buiten te gaan. Buitenlucht en natuur doet wonderen voor de geest. Verwen jezelf! Ga niet twijfelen aan jezelf en denk dat je overspannen bent of zo iets. Je gaat door een rouwperiode en dat kost tijd. Dus wanhoop niet en neem de tijd. Geleidelijk aan zul je merken dat je weer steeds meer open staat voor positiviteit.

4. Conclusie: Iets anders doen stimuleert je mentale veerkracht.

Kom uit je comfortzone en doe wat anders. Iets nieuws doen, iets nieuws leren, prikkelt je geest, verruimt je horizon en is goed voor je mentale veerkracht. Hierdoor is er minder tijd voor dagelijkse getob. Dat nieuwe kan van alles zijn. Zoals een reis, een studie op een nieuw vakgebied (dat heb ik gedaan), maar ook een kook- of schildercursus. Wanneer je dat doet leer je andere kanten van jezelf kennen en kom je vaak ook met andere mensen in contact. Dat zorgt voor nieuwe prikkels en levensvreugde en dat verhoogt je mentale weerbaarheid.

Mocht je na dit gelezen te hebben de behoefte hebben om de tips concreet om te zetten in hoe dat te gaan doen, dan ben je van harte welkom om hierover met mij te sparren!